Samsun’un Canik ilçesinde meydana gelen heyelan faciasında hemen her gün yeni bilgiler ortaya çıkarken, yıllardır süren ihmaller zincirinin ve kaçak yapının faturası bir ailenin yok olmasına yol açtı.
İhmaller zinciri, denetimsizlik akaryakıt istasyonundaki kaçak yapılaşmanın yıl yıl uydu görüntüleri adım adım gelen facianın adeta habercisi gibi.
Akaryakıt istasyonunun 26 yıllık ruhsat zinciri ile başlayan süreç, kaçak yıkama yerinin yapılmasıyla devam ederken, kaçak yapıya yeni ruhsatın verilmesiyle, denetimsizlik ya da ihmal sonucu adeta facianın kapısını araladı. 2024'te verilen ruhsat ise 198 metrekarelik alanı kapsadığından, 200 metrenin altında olduğu için yapı denetim kuruluşlarının denetiminden de muaf olduğundan 'o kaçak yıkama yeri' ihmaller zincirinin son halkası olarak, bir aileye mezar oldu.
OLAYIN GEÇMİŞİ ADETA YIĞILMIŞ İHMALLER
Facianın yaşandığı yapı ilk olarak 1998’de ruhsat aldı. Ancak inşaat zamanında tamamlanmadı. 2008’de yeniden ruhsatlandırıldı ama yine iskan alınmadan kullanıma açıldığı öne sürüldü. 2011'de ise Samsun Büyükşehir Belediyesi'nden akaryakıt istasyonu işletme ruhsatı aldı.
İşletme 2024’te ise aynı yapı bu kez “ofis” adı altında yeniden ruhsatlandırıldı. Ama çok önemli bir detay atlandı ya da göz yumuldu. Çünkü akaryakıt ruhsatı alırken 2011 uydu görüntülerinde olmayan, 2015 yılı uydu görüntülerinde ise kayalıkların dibine çekme alanının içine kaçak olarak yapılan yıkama yeri, ne yazık ki 2024'te ofis ruhsatı verilirken yıktırılmadı.
YENİ RUHSATTA DİKKAT ÇEKEN 198 METREKARELİK ALAN!
Daha önceki 18.07.2008 tarihli, 2008/66 sayılı yeni yapı ruhsatında 354 metrekare olarak ruhsata işlenen alan, ofis değişikliği için 24.10.2024 tarihli ve 2024/165 sayılı yapı ruhsatında iki katlı ofis ve işyeri olmasına rağmen bu kez nasıl olduysa 198 metrekare olarak işlendi. Oysa uydu görüntüleri ve sahadaki incelemeler, yapının her katının yaklaşık 150 metrekare olduğunu, toplamda 300 metrekareyi aştığını gösteriyor. Yapı 2 katlı olmasına rağmen, ruhsatta alanın 198 metrekare gösterilmesi dikkat çekerken, 200 metrekarenin altında olan yapılar, yapı kontrol kuruluşlarının kapsamına girmiyor.
OTO YIKAMA ALANI ÇEKME MESAFESİ İÇİNDE VE KAÇAK
Uydu görüntülerini görenleri hayrete düşüren olay ise Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin işletme ruhsatı verdiği sırada olmayan kaçak yıkama yerinin 2015 yılı itibariyle uydu görüntülerinde görülmesi ve 10 yıldır hiçbir yetkilinin bu durumu fark etmemesi ya da göz yumması.
İmar planındaki çekme mesafesi sınırlarının içine yapılan oto yıkama alanı, çekme mesafesine uygun şekilde 5 metre öne yani proje alanına çekilmiş olsaydı, belki de heyelanın yapı üzerindeki baskısı bu kadar ölümcül olmayabilirdi. Ancak bu riskli alan ruhsata dahil edilmediği gibi yıkılmadı adeta proje dışına alınarak görmezden gelindiği iddialarını destekliyor.
YAPILMASI GEREKEN NEYDİ NEDEN YAPILMADI
Oysa İmar Kanunu’nun 32. ve 42. maddelerine göre, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların tespiti halinde mühürleme, para cezası ve gerekirse yıkım işlemleri zorunludur. Bu işlemler tamamlanmadan yeni bir yapı ruhsatı düzenlenemez. Ancak ne mühürleme yapıldı ne ceza kesildi. Kaçak yapı orada 10 yıldır faaliyetteyken, “ofis” ruhsatı verildi.
Samsun apartments for rent
Mevzuata aykırı kısımlar önce yıkılmalı veya projeye uygun hale getirilmeliydi. Ardından yapının gerçek büyüklüğü (200 metrekare üzeri olduğu kabul edilerek) yapı denetim kapsamına alınmalıydı. Denetim firması bu yapı için zorunlu olan bir Yapı Güvenlik Raporu hazırlamalı, çevresel riskler ve zemin yapısı da bu raporla analiz edilmeliydi. Böylece teknik, hukuki ve çevresel denetim sağlanabilir, facia önlenebilirdi.
VII. UAVT SİSTEMİ: YAPI HALA ‘İNŞAAT HALİNDE’
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’ne bağlı UAVT sistemine göre yapı hala ‘inşaat halinde’ görünmekte. Yani yapı kullanım izni alınmamış, yapı fiilen tamamlanmış olsa da sistemde hala yasal olarak bitmemiş kabul ediliyor. Ortaya çıkan uydu görüntüleri ve 26 yıllık ruhsat zinciri ile ve görülen ihmaller sonrası, akıllara "2008’de ruhsat veren yetkililer neden sorgulanmadı", "2024 ruhsatını düzenleyen ekip, kaçak yapıların varlığı neden tespit edilmedi", "Belediye teknik personelleri projeyi sahada denetledi mi, yoksa masa başında mı onay verdi" soruları geliyor.
2011 uydu görüntüsü İşletme ruhsatı aldığında 'yıkama yeri yok'
2015 uydu görüntüsü yıkama yeri kaçak olarak faaliyette
Hem kaçak hem de riskli çekme yerinde ve 10 yıl kimse görmedi!
İhmaller ve ruhsat zincirinin sonu mu?
2008'den 2024’e kadar geçen sürede; önce inşaat süresi tamamlanmadı, sonra iskan alınmadan faaliyet başladı. Ardından kaçak yapı denetlenmedi, yıktırılmadı. Sonuç; bir baba ve 2 kız çocuğu hayatını kaybetti. Anne ise yaralı olarak kurtarıldı.
YAPI DENETİM KURULUŞU NEDEN DEVREYE GİRMEDİ?Yapı denetim sistemi, yeni yapılarda 200 metrekare üzeri tüm yapılar için zorunlu. Ancak bu yapıdaki yıkama alanı:
• Kaçak olarak tamamlanmıştı.
• Proje ile uyumu belirsizdi.
• Temel ve taşıyıcı sistem bilinmiyordu.
• Çekme sınırlarına uyulmamıştı.
İmar kanunu ne diyor?
KAÇAK YAPI VARSA YENİ RUHSAT VERİLEMEZİmar Kanunu’nun 32. ve 42. maddelerine göre, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların tespiti halinde mühürleme, para cezası ve gerekirse yıkım işlemleri zorunludur. Bu işlemler tamamlanmadan yeni bir yapı ruhsatı düzenlenemez
Kaynak:Halk gazetesi
